Ana Sayfa

EVAİL

Sözlükte: ilk olarak yapılan işler manasında Evvel'in çoğuludur.

Hadis usulünde: Hadis metinlerinde bildirilen olayların tarihlerinin tespitine yardımcı olmak için ilk defa yapılan işleri ifade eden bir tabirdir.

Es-Suyuti, Ulumu'l-Hadis'e eklediği doksanıncı konu da Hadisler'de söz edilen bazı olayların zamanın bilinmesi ile ilgili olarak -Evail'in- ilk defa El Bulkini tarafından zikredildiğini kaydetniştir.

Nakledildiğine göre Hadislerde bahsedilen bazı konuların kronolojisi ''ilk defa şöyle oldu'', denilen bir hadiseden önce veya sonra olduğu zikredilen ilk işten sonuncusu olarak belirtilen, nihayet sene ve ay zikredilen rivayetlerde bilinir. Bu bilgi özellikle Hadislerde Nasih ve Mensuh'u bilmede son derece önemlidir.

Örnekler:

-1- Hz. Muhammed s.a.v.'e vahiy ilk defa uykuda sahih rü'yalar görmesi ile başladı.

-2- Rabbim beni putlar'a tapmaktan sonra ilk olarak içki içmekten ve insanlar'a nida etmekten men etti.

Bir hadiseden önce olduğu zikredilenler'e misal:

Hz. Peygamber s.a.v. Bizi su dökerken önümüzü ve arkamızı kıble tarafına dönmekten men ett.

Sonraları ölümünden bir yıl önce bizzat kendisinin kıbleye döndüğünü gördüm.

İki işten sonuncusu denilerek nakledilenlere misal:

Hz. Peygamber s.a.v. İki emrin sonuncusu ateşte pişen deve eti yemek yüzünden abdest almanın bırakılması oldu.

Tarih zikredenlere de şu Hadis misal verilebilir:

Cerir den rivayet edildiğine göre: Peygamber s.a.v. Abdest alırken mesh üzerine mesh ettiği esnada görülmüştü. Ona Hz. Peygamber s.a.v.'i Maide suresindeki abdest ayeti nazil olmadan öncemi yoksa sonramı gördüğü sorulunca:

Ben Maide suresinin nazil oluşundan sonra Müslüman oldum diye cevap vermişti.

Büreyde den rivayet edilen şu iki Hadis te sene ve ay zikredilerek tarif verilen Hadis'e misaldir:

Peygamber s.a.v. Her Namaz için ayrı abdest alırlardı, Mekke fethedildikten sonra bir abdest le birkaç Namaz kıldı. (Sahih-i Müslim) de geçer.

Peygamber s.a.v. Ebedi alem'e göç etmeden bir ay önce ölü hayvanların ne tabaklanmamış ham derilerini kullanınız, nede tabaklanmış derilerini diye emreden mektubu geldi.

Hicri 4. asrın tanınmış Hadis Alimlerinden et-Taberaninin Kitabu’l-Evail isimli bir kitabı vardır. İbn Ebi Şeybe de Musannefinde Evail konusuna ayrı bir yer ayırmıştır.